Op 20 november 2008 wees het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) een baanbrekend arrest. Aanleiding was de klacht van de 17-jarige Salduz uit Turkije, die stelde dat hij op het politiebureau onder druk een bekentenis had afgelegd. Hij had op dat moment geen rechtsbijstand.
Het EHRM oordeelde dat het ontbreken van rechtsbijstand tijdens het politieverhoor in strijd is met het recht op een eerlijk proces, zoals vastgelegd in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
Deze uitspraak deed in Nederland veel stof opwaaien. Immers, tot deze uitspraak konden verdachten in Nederland pas aanspraak maken op rechtsbijstand vanaf het moment van inverzekeringstelling (tenzij zij zelf een advocaat hadden geregeld die ook nog eens op tijd – lees: voor aanvang van het verhoor – aanwezig was).
Naar aanleiding van de Salduz-jurisprudentie en EU-richtlijnen (EU-Richtlijnen 2012/13/EU en 2013/48/EU) werd in 2017 in het Wetboek van Strafvordering het recht op rechtsbijstand bij politieverhoren geregeld.
In het bestuursrecht is er echter geen expliciete regeling voor het recht op rechtsbijstand. Hoewel het momenteel onduidelijk is, kan daar binnenkort verandering in komen. Er spelen namelijk twee zaken, waarin de vraag voorligt of Salduz van toepassing is op bestuurlijke boetes. Zowel het Hof (belastingzaak) als de rechtbank (Wav-zaak) hebben dit recht onder bepaalde voorwaarden erkend. Nu is het wachten op het oordeel van de Hoge Raad en de Afdeling in deze zaken.
Update 20 september: De HR heeft inmiddels uitspraak gedaan. Lees ons nieuwe blog voor meer details over deze belangrijke uitspraak.
Lees verder:
Salduz in het bestuursrecht door Peter Wattel in NJB 2024/1550
Annotatie bij Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 20 september 2022, ECLI:NL:GHARL:2022:8130 door J. Waalkens-Bessems & R.P.A. Kraaijeveld in Tijdschrift voor Sanctierecht & Onderneming