De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 4 september 2024 een belangrijke uitspraak gedaan over vermeende tentamenfraude aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) (ECLI:NL:RVS:2024:2963).
Achtergrond
In deze zaak heeft de examencommissie van de RUG het tentamen van een rechtenstudente ongeldig verklaard wegens vermeende fraude. De student had in haar reader met wetteksten tabbladen aangebracht met beschrijvingen om sneller te kunnen navigeren. De examencommissie beschouwde dit als fraude, en het college van beroep voor de examens (hierna: college) bevestigde deze beslissing.
Standpunt van het college
Het college stelde dat het bij de studente bekend had moeten zijn dat het niet was toegestaan om in de readers te schrijven. Het college wijst erop dat deze regel in meerdere bronnen is terug te vinden:
- Het Examenreglement 2023-2024
- De Online Kennisbank van de universiteit
- Informatie op Brightspace (de digitale leeromgeving)
- Expliciete mededelingen tijdens het onderwijs
Oordeel van de Afdeling
Ondanks het standpunt van het college, heeft de Raad van State de beslissingen van zowel de examencommissie als het college van beroep vernietigd. De Afdeling overweegt dat:
- Het aanbrengen van tabjes in collegebundels geen ongebruikelijke manier is om wetsartikelen te kunnen vinden.
- Sneller kunnen navigeren tussen wetteksten (dankzij beschreven tabjes) op zichzelf niet betekent dat er sprake is van fraude.
- De examencommissie er niet in is geslaagd om “buiten redelijke twijfel” aan te tonen dat er fraude is gepleegd.
De Afdeling benadrukt dat de examencommissie moet bewijzen dat fraude is gepleegd. In geval van twijfel moet aan de betrokkene het voordeel van de twijfel worden gegund.
Uitspraak
Het beroep van de studente is gegrond. Zowel de beslissing van het college van 12 maart 2024 als de oorspronkelijke beslissing van de examencommissie van 23 november 2023 zijn vernietigd. De Afdeling voorziet zelf in de zaak en verklaart het administratief beroep van de studente gegrond. Het college moet bovendien de proceskosten vergoeden.
Waarom is dit belangrijk voor de praktijk?
Deze uitspraak is belangrijk voor alle hogescholen en universiteiten in Nederland, omdat de Afdeling benadrukt dat het overtreden van examenregels niet automatisch betekent dat er sprake is van fraude. De Afdeling stelt dat fraude alleen kan worden vastgesteld als dit buiten redelijke twijfel is komen vast te staan. In alle andere gevallen moet de student het voordeel van de twijfel krijgen. Onderwijsinstellingen moeten dus zorgvuldig onderzoeken of er voldoende bewijs is, voordat ze sancties opleggen.
Opmerkelijk! De reader die tijdens het tentamen in beslag was genomen, is na het tentamen niet meer boven water gekomen. Dit roept vragen op over de zorgvuldigheid van de procedure.